De Geboorte van een Icoon
“Flanellen hemden zijn een van die typische kledingstukken die we allen als vanzelfsprekend beschouwen. Net als een spijkerbroek of wit T-shirt is het nederige flanel veelzijdig, modieus en een echte klassieker. Het is dan ook geen wonder dat Woolrich-hemden al 170 jaar lang de basis vormen van elke herengarderobe", schreef Samutaro in het recente Highsnobiety-artikel "The Birth of an Icon"
Sam Trotman of Samutaro, zoals zijn duizenden followers hem kennen, is de favoriete Instagram-archivaris van alle Instagram-archivarissen.
We vroegen hem om een van de onverwoestbare must-haves nader te bekijken: het flanellen Woolrich-hemd met Buffalo-ruit. Samuel Trotman heeft zijn carrière gewijd aan het opvolgen en documenteren van wereldwijde modetrends.
Hij is een bekende auteur en cultuurkenner, en heeft bijgedragen aan tijdschriften als Vogue, Hypebeast, Grailed, Highsnobiety, PAQ en Complex.
Zijn Instagramaccount @samutaro is een verzameling van kennis en deskundige opinies over mode, kunst en muziek.
Het dubbel gearceerde patroon doet je misschien wel denken aan veefokkers uit Wyoming, hipsters uit Brooklyn, jagers op groot wild of rock- en hiphopmuzikanten. Maar de stof zelf heeft een rijke geschiedenis die eeuwen teruggaat.
1830 - 1930
Flanel is uitgevonden in Wales, in de 17de eeuw. Toen de eerste Europese migranten zich in de 18de eeuw op de Amerikaanse Oostkust vestigden en flanel het ‘uniform’ werd voor hardwerkende buitenmensen, ging het ook staan voor typische Amerikaanse buitenkleding.
Een van die vroege kolonisten was John Rich - de zoon van een wolwever - die in het begin van de jaren 1800 vanuit Liverpool in Engeland naar Amerika emigreerde. Aanvankelijk verbleef hij in Philadelphia, maar later verhuisde hij naar de meer landelijke, centrale regio van Pennsylvania. Daar, bij een beekje met de naam Plum Run, bouwde Rich zijn eerste wolspinnerij en in 1830 richtte hij er het merk Woolrich op.
Hij begon met de verkoop van wollen stoffen, sokken en dekens aan plaatselijke buitenmensen en hun gezinnen. Zijn merkartikelen waren immers ideaal om de arbeiders tijdens de strenge winters van Pennsylvania warm te houden. Maar het duurde niet lang voordat Woolrich uitbreidde en zijn allereerste kledingstuk, een flanellen hemd, ging produceren. Tegenwoordig worden de woorden flanel, plaid en tartan vaak door elkaar gebruikt, maar het woord flanel verwijst eigenlijk naar het weefsel zelf en dus niet naar het patroon. Het eerste specifieke hemdmodel van Woolrich, het Wool Buffalo Check Shirt (gemaakt van wollen flanellen stof) kwam in 1850 in de handel.
Om zich op de markt te onderscheiden en zijn kwaliteitsproducten meteen herkenbaar te maken, heeft Woolrich zijn kenmerkende Buffalo Plaid ontwikkeld. Die bestond uit grote ruiten in twee alternerende kleuren: het iconische rood-met-zwarte patroon was geboren. Volgens de legende bezat de Woolrich' ontwerper van die typische ruit een kudde Buffels. En zo kwam het patroon aan zijn naam.
Rich prees Woolrich' superieure comfort aan met beschrijvingen als "Mountain Made" en "Zacht en soepel, maar sterk als ijzer" op het promotiemateriaal en op de labels van de flanellen overhemden.
Woolrich bereikte die zachte, knusse kwaliteit met een afwerkingsproces dat ‘omhoogborstelen’ wordt genoemd. Hierbij wordt de zachte wollen keperstof met een mechanisch borstelproces behandeld om aan één of beide zijden een donzige vleug te vormen.
1950 - 1970
In de jaren vijftig van de vorige eeuw werden geruite overhemden vaak gebruikt als vrijetijdskleding. De heldhaftige verhalen van Amerikaanse buitenmensen zoals folklorelegende Paul Bunyan versterkten dit nog, terwijl icoon Marlon Brando het flanellen hemd in zijn film ‘On the Waterfront’ uit 1954 tot een symbool van rebellie en subversieve tegencultuur maakte.
Tijdens de jaren 1960 veroverden flanellen hemden ook de Amerikaanse middenklasse. Ze werden niet alleen een symbool van democratisering, maar maakten ook de verschillen tussen de klassen kleiner. Ze waren betaalbaar, slijtvast en zagen er versleten net zo goed als toen ze nog nieuw waren.
Protesterende studenten begonnen ze te dragen bij hun denim overalls en spijkerbroeken, als een teken van solidariteit met de arbeidersklasse. En Californische surfers trokken felle versies boven hun zwembroek aan als een geïmproviseerde poging tot performance wear.
1990
Voor velen zullen flanellen hemden echter altijd typisch blijven voor de jaren '90. Voor de artiesten van Amerikaanse bands als Nirvana, Alice in Chains en Pearl Jam, waren vintage flanellen hemden een basisstuk, dat bovenal lekker moest zitten. Er zijn weinig foto’s te vinden van grunge-icoon Kurt Cobain tijdens de beginjaren van Nirvana, waarop hij iets anders draagt dan dit makkelijke flanel.
Binnen hiphop pasten de oversized snit en ruwe structuur van flanel perfect bij de hypermannelijke look en idealen waar veel van de mainstream rap in die tijd op bouwde.
Aan de Westkust haalden Californische rappers zoals Mc Eight, Snoop Dogg en leden van de N.W.A. inspiratie voor hun ruitjeshemden bij de kledingstijl van LA’s Chicano-subcultuur. Daar waren flanellen hemden al sinds de jaren '60 tot de basis van hun outfit uitgegroeid. Ondertussen waren NYC-rappers en straatdealers aan de Oostkust op zoek naar kledingstukken met net dezelfde eigenschappen als de hemden die houthakkers en buitenmensen altijd droegen.
Ook de skateboardscene speelde de voorbije vijftig jaar een belangrijke rol in het in stand houden van de plaidtrend. Jürgen Blümlein van @skateboardmuseum en auteur van Skateboarding is Not a Fashion schrijft het vroegste gebruik van plaid bij het skaten toe aan OG Dogtown en Z-Boys in de late jaren '70, toen een jonge Jay Adams in een plaid hemd door de heuvels scheurde.
Tijdens de jaren '90 stuwden merken voor werkkleding de blik in een ruigere richting, terwijl de plaid dankzij scènes uit Larry Clark's Kids voor eeuwig een skate-icoon blijft.
De obsessie voor vintage Americana werd overgenomen door ontwerpers als Greg Lauren en Keizo Shimizu van Needles Japan. Beiden staan bekend om hun upcyclende design, waarbij van vintage stoffen nieuwe kledingstukken worden gemaakt, met flanel als een van de hoofdelementen.
Vandaag is Woolrich' Original Buffalo Check opnieuw relevant. Het bereikt nieuwe doelgroepen via creatieve samenwerkingen met o.a. OVO, Awake Ny, Griffin Studio en Converse, met wie Woolrich in de loop der jaren diverse special edition-producten heeft uitgebracht. De herfst is in aantocht, zorg er dus voor dat je het lekker warm hebt, met nieuwe flanellen hemden.